Yavru köpekleriniz var ise... Kısaca...

Yeni doğum yapmış bir köpeğiniz ve haliyle de yumuk yumuk gözlerle anlamsızca ses çıkaran nur topu gibi yavrularınız varsa, dikkat etmeniz gereken de çok nokta vardır. Yavru köpeklerin 1 yaşına kadarki büyüme sürecinde, gelişimini ve bilinmesi gereken temel noktaları yüzeysel olarak aşağıda anlatmaya çalıştım.

Normalde, optimum bağışıklık, sağlıklı gelişim ve anneden öğrenebileceği asgari eğitim için yavruların en az 2 aylık yaşa gelene kadar anne sütü emmeleri ve annelerinin yanından ayrılmamaları çok önemlidir. Tabi bu süreçte de anneye, tecrübesiz ise, yavrularını büyütüp emzirmesine yardımcı olmak gerekebilir.

Yavruların, 0-1 aylık yaş aralığındayken, sağlıklı olup olmadıkları mutlaka kontrol edilmelidir. Bu süreçte herhangi bir doğumsal anomali, kalıtsal bir problemin var olup olmadığının değerlendirilmesi yapılmalıdır. Emzirme sırasında, yavrunun sayısına göre, annenin sütü yavrulara yetiyor mu takibi yapılmalıdır. Annenin bu dönemde beslenmesi oldukça önemlidir. Laktasyon döneminde anne enerji, protein, vitamin ve mineral açısından zengin rasyonla beslenmelidir. Annenin sütünün yetmediği saptanırsa, yavrulara gıda takviyesi yapılabilir. Yeni doğanlar genellikle 10-14 günlük yaşa geldikten sonra gözlerini açar, 15-20 günlük yaşlarda da tamamen ayağa kalkabilirler. Daha sonraki günlerde de sorunsuzca yürüyebilirler. Ancak bu dönemde yavruların anneye gereksinimlerinin maksimum düzeyde olduğu unutulmamalıdır. Yavrular, anne ile nasıl ilişki kuracaklarını bu dönemde öğrenirler. Gözleri ilk günlerde açık olmadığı için ilişki yöntemi olarak dokunma duyusunu ağırlıklı olarak kullanırken, daha sonraki günlerde bu durum görme, işitme ve koklama duyularının da kullanılmasıyla daha güçlü hale gelir. Evde başka hayvanlar var ise, yavrular onlarla da ilişki kurmaya başlar, böylece birbirlerine daha kolay alışırlar.

Yavrular 2 aylık yaşa geldiklerinde anne, artık yavaş yavaş yavrularını sütten kesmeye başlar. Yavrularda sahiplenme, yer belirleme gibi davranışlar görülür. Ortamda bulunan eşyalar, oyuncaklar ilk defa bu dönemde ilgisini çeker. Etrafta birden fazla yavru köpek var ise, aralarında üstünlük kurma ve sürü hiyerarşisinde en üstte olma çabası ortaya çıkar. Bu dönem aynı zamanda ilk aşılamalarının yapılmaya başlandığı dönemdir. Aşılama programı hekimden hekime ufak tefek sıralama ve uygulama değişiklikleri gösterse de yaklaşık 1,5-2 ay kadar devam eder.

Üç aylık yaşa geldiğinde yavruların insanlarla olan ilişkilerinde de bir artış gözlenir. Köpeklerde, 2-3 aylık yaşlar, ilerde daha sosyal bir kişiliğe sahip olabilmesi açısından önemlidir. Daha çok sayıda insan ve hayvanla kurdukları sosyal ilişkiler, ilerde sahip olacağı kişilik özelliklerine de katkı yapar. Bu yaşlar hem evdeki eğitimi için, hem de tasma takmaya alışması için oldukça uygundur.

Yavrular 4 aylık yaşa geldiklerinde, refleksleri daha kuvvetlenmiş ve büyüme hızı da artmıştır. Oyun oynarken eşyalara, kapılara, duvarlara çarpma sorunları ortadan kalkar. Dış ortamla daha dengeli, daha doğru iletişim kurmaya ve uyarılara daha makul geri bildirimler vermeye başlarlar. Ulaşılabilir yükseltilere çıkmak, dar kapı aralıklarından kapıları itekleyerek geçmek, merdivenleri tırmanmak gibi karşılaştıkları problemlerle mücadele etmeyi de bu dönemlerde öğrenirler. Köpeğinizin ırk yatkınlığı var ise kalça displazisi gibi kalıtsal hastalıklara yönelik kontrollerinin yapılması önerilir. 3-4 aylık yaşlarda başlayan kontroller bu tarz hastalıkların ilerlemeden durdurulması açısından hayati önem taşımaktadır.

4-6 aylık yaşlar yavrunun kısa komutları öğrenebilmesi için oldukça uygun yaşlardır. Ancak en iyi eğitim, konusunda uzman eğitimciler tarafından verilen eğitimdir, akıldan çıkarılmamalıdır. Yavrular bu dönemlerde süt dişlerini dökmeye başlar. Altıncı aya yaklaştıkça dişetlerindeki kaşıntıyı gidermek için her şeyi kemirme, ısırma eğilimleri de artar. Diş değiştirirken, bebeklerde olduğu gibi, ateşlenme, huzursuzluk gibi belirtilerin de ortaya çıkabileceği akılda tutulmalıdır. Alan koruma güdüsü oldukça artmış olduğundan bulunduğu evi ya da alanı savunma eğilimi gösterebilirler.

6-12 aylık yaşlar arasında yavrular artık erişkin vücut ağırlığı ve büyüklüğüne yaklaşmaya başlar. Bu dönemden sonra da bir süre gelişim devam etse de daha küçük yaşlarda gösterdiği büyüme hızıyla aynı hızda bir gelişim gözlenmez. Yedinci ay civarında kalıcı dişleri tamamlanmış, ev ortamında nasıl davranması gerektiğini tamamen öğrenmiştir. Bir yaşına yaklaştıkça, günlük öğününü oluşturan yavru köpek mamaları, yetişkin köpek mamaları ile değiştirilebilir. Bu işlem yapılırken, ani mama geçişleri çok önerilmez, zamana yayılmış bir mama geçişi, köpeğin yeni mamasına kolay adapte olmasını sağlayacaktır. Oyun oynama isteği, inatçılık, havlama gibi alışkanlıklar devam edecektir. Bu sebeple eğitim ve komutlara uyma konusunda sabırlı olunması gerektiği asla unutulmamalıdır. Köpekler 1 yaşına doğru cinsel davranışlar geliştirmeye başlasa da kısırlaştırmanın, gelişimine göre, 1 yaşından sonra düşünülmesi daha uygun olacaktır.

Yukarıda bahsi geçen dönemler elbette ki ortalama bir yavrunun ortalama gelişim zamanlarını yansıtmaktadır. Yavruların göstermiş olduğu davranışların bireyden bireye farklılık göstereceği de unutulmamalıdır.